“เจ้าครอก” ต้องเป็นเจ้า “เจ้าคุณ” ต้องคุณงามความดี! ล่าสุด “เจ้าคุณพระสินีนาฏ พิลาสกัลยาณี”!!

เมื่อวันที่ ๒๘ กรกฎาคม ๒๕๖๒ พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราลงกรณ พระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ประกาศว่า โดยที่ทรงพระราชดำริว่า พลตรีหญิง ท่านผู้หญิงสินีนาฏ วงศ์วชิราภักดิ์ ปฏิบัติราชการในตำแหน่งผู้อำนวยการกองปฏิบัติการ กิจการราชสำนัก กรมกิจการวัง ทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ กรมฝ่ายเสนาธิการ กองบัญชาการทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ หน่วยบัญชาการถวายความปลอดภัยรักษาพระองค์ ปฏิบัติหน้าที่ รองผู้บังคับการ กรมทหารรักษาวังมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ กองบัญชาการทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ หน่วยบัญชาการถวายความปลอดภัยรักษาพระองค์ และ ผู้บังคับกองพันราชสำนัก กรมทหารรักษาวังมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ กองบัญชาการทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ หน่วยบัญชาการถวายความปลอดภัยรักษาพระองค์ ได้ปฏิบัติหน้าที่ฉลองพระเดชพระคุณในราชการในพระองค์ด้วยความเรียบร้อยและแบ่งเบาพระราชภาระได้เป็นอันมาก จนเป็นที่ไว้วางพระราชหฤทัย สมควรจะยกย่องให้มีเกียรติยศสูงขึ้นตามโบราณราชประเพณี จึงมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้สถาปนา พลตรีหญิง ท่านผู้หญิงสินีนาฏ วงศ์วชิราภักดิ์ ขึ้นเป็น เจ้าคุณพระสินีนาฏ พิลาสกัลยาณี ตามที่จารึกลงในสุพรรณบัฏ

ประวัติเจ้าคุณพระสินีนาฏ พิลาสกัลยาณี

•วันเดือนปีเกิด - วันที่ ๒๖ มกราคม ๒๕๒๘ จ.น่าน

ประวัติด้านการศึกษาก่อนเข้ารับราชการ
•ประถมศึกษา - โรงเรียนราชปิโยรสา ยุพราชานุสรณ์ (ริม-ป่าคาประชานุเคราะห์) ต.ท่าวังผา อ.ท่าวังผา จ.น่าน
•มัธยมศึกษา - โรงเรียนท่าวังผาพิทยาคม ต.ท่าวังผา อ.ท่าวังผา จ.น่าน
•ปี พ.ศ. ๒๕๕๑ - สำเร็จการศึกษาระดับชั้นปริญญาตรีพยาบาลศาสตร์บัณฑิต วิทยาลัยพยาบาลกองทัพบก รุ่นที่ ๔๑ ปี พ.ศ. ๒๕๕๑

ประวัติด้านการศึกษาหลักสูตรทางทหาร
•สำเร็จหลักสูตรทหารอาสามหาดเล็กราชวัลลภ มวก. หญิง รักษาพระองค์ ปี พ.ศ. ๒๕๕๗
•สำเร็จการฝึกหลักสูตรหน่วยทหารทรหด ปี พ.ศ. ๒๕๕๗
•สำเร็จการฝึกหลักสูตร Combat Qualifying Course Jungle Warfare ของหน่วยทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ ปี พ.ศ. ๒๕๕๘
•สำเร็จการศึกษาตามหลักสูตร ชั้นนายร้อย หน่วยทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ ของโรงเรียนทหารราบ ศูนย์การทหารราบ ปี พ.ศ. ๒๕๕๘
•สำเร็จการศึกษาตามหลักสูตร ชั้นนายพัน หน่วยทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ ของโรงเรียนทหารราบ ศูนย์การทหารราบ ปี พ.ศ. ๒๕๕๘
•สำเร็จการศึกษาตามหลักสูตรหลักประจำ โรงเรียนเสนาธิการทหารบกชุดที่ ๙๕ ปีการศึกษา ๒๕๖๐

ประวัติด้านการศึกษาหลักสูตรพิเศษ และการบิน
•สำเร็จการศึกษาตามหลักสูตร ส่งทางอากาศ ของโรงเรียนสงครามพิเศษ ศูนย์สงครามพิเศษ รุ่นที่ ๒๙๒ ปี พ.ศ. ๒๕๕๘ การศึกษาดีเด่น
- กระโดดร่มตัวเปล่าในเวลากลางวัน
- กระโดดร่มประกอบเครื่องสนามในเวลากลางวัน
•สำเร็จการศึกษาตามหลักสูตร ส่งทางอากาศนาวิกโยธิน ของโรงเรียนทหารนาวิกโยธิน ปี พ.ศ. ๒๕๖๐ (กระโดดร่มในเวลากลางคืน)
•ทบทวนหลักสูตร ส่งทางอากาศ ของโรงเรียนสงครามพิเศษ ศูนย์สงครามพิเศษ ปี พ.ศ. ๒๕๖๐ (กระโดดร่มในเวลากลางคืน)
•ศึกษาภาควิชาการบิน ของโรงเรียนการบิน กองทัพอากาศไทย (กำแพงแสน) และทำการฝึกบินกับเครื่องบิน บ.ฝ.๑๖ก. ปี พ.ศ. ๒๕๖๑
•ศึกษาหลักสูตร Private Pilot License (PPL) ณ โรงเรียนการบิน Jesenwang สหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนี

ประวัติการรับราชการ และการถวายงาน

•ปี พ.ศ. ๒๕๕๑
- พยาบาลประจำแผนกห้องฉุกเฉิน กองการพยาบาล โรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้า

•ปี พ.ศ. ๒๕๕๑-๒๕๕๕
- พยาบาลประจำแผนกอายุรกรรมหญิง กองการพยาบาล โรงพยาบาลอานันทมหิดล

•ปี พ.ศ. ๒๕๕๕
- ดำรงตำแหน่ง เจ้าพนักงานในพระองค์ ประเภททั่วไป ระดับชำนาญงาน งานศิลปาชีพ ๙๐๔ ฝ่ายกิจการพิเศษ ประจำราชสำนัก โครงการในพระองค์ฯ และการพระราชกุศลในสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร สำนักพระราชวัง

•ปี พ.ศ. ๒๕๕๗
- ดำรงตำแหน่ง เจ้าพนักงานในพระองค์ ประเภททั่วไป ระดับอาวุโส งานพระราชกุศลและพระราชานุเคราะห์ โครงการในพระองค์ ฝ่ายราชเลขานุการ กองกิจการในพระองค์ สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร สำนักพระราชวัง

•ปี พ.ศ. ๒๕๕๘
- ดำรงตำแหน่ง รองผู้บังคับกองร้อยทหารมหาดเล็กหญิง ราชวัลลภรักษาพระองค์ (๓) ศูนย์ฝึกทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ โรงเรียนทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ หน่วยทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ หน่วยบัญชาการถวายความปลอดภัยรักษาพระองค์ (อัตราพันตรี)

•ปี พ.ศ. ๒๕๕๘
- ดำรงตำแหน่ง เจ้าพนักงานในพระองค์ ประเภททั่วไป ระดับอาวุโส งานพระราชกุศลและพระราชานุเคราะห์ โครงการในพระองค์ ฝ่ายราชเลขานุการ กองกิจการในพระองค์ สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร สำนักพระราชวัง

•ปี พ.ศ. ๒๕๕๙
- ดำรงตำแหน่ง ประจำหน่วยทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ หน่วยบัญชาการถวายความปลอดภัยรักษาพระองค์ (อัตราพันโท)

•ปี พ.ศ. ๒๕๕๙
- ดำรงตำแหน่ง ประจำหน่วยทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ หน่วยบัญชาการถวายความปลอดภัยรักษาพระองค์ (อัตราพันเอก)

•ปี พ.ศ. ๒๕๖๑
- ดำรงตำแหน่ง ผู้บังคับกองพันราชสำนัก กรมทหารรักษาวังมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ กองบัญชาการทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ หน่วยบัญชาการถวายความปลอดภัยรักษาพระองค์ (อัตราพันเอกพิเศษ)

•ปี พ.ศ. ๒๕๖๑
- ดำรงตำแหน่ง รองผู้บังคับการกรมทหารรักษาวังมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ กองบัญชาการทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ หน่วยบัญชาการถวายความปลอดภัยรักษาพระองค์ (อัตราพันเอกพิเศษ)
- ปฏิบัติหน้าที่ ผู้บังคับกองพันราชสำนัก กรมทหารรักษาวังมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ กองบัญชาการทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ หน่วยบัญชาการถวายความปลอดภัยรักษาพระองค์ (อัตราพันเอกพิเศษ)

•ปี พ.ศ. ๒๕๖๒ - ปัจจุบัน
- ดำรงตำแหน่ง ผู้อำนวยการกองปฏิบัติการกิจการราชสำนัก กรมกิจการวัง (อ) ทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ กรมฝ่ายเสนาธิการ กองบัญชาการทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ หน่วยบัญชาการถวายความปลอดภัยรักษาพระองค์ (อัตราพลตรี)
- ปฏิบัติหน้าที่ รองผู้บังคับการกรมทหารรักษาวังมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ กองบัญชาการทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ หน่วยบัญชาการถวายความปลอดภัยรักษาพระองค์
- ปฏิบัติหน้าที่ ผู้บังคับกองพันราชสำนัก กรมทหารรักษาวังมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ กองบัญชาการทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ หน่วยบัญชาการถวายความปลอดภัยรักษาพระองค์

•ปี พ.ศ. ๒๕๖๐ - ปัจจุบัน
- ปฏิบัติหน้าที่ ราชองครักษ์ในพระองค์ พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว

คำว่า “เจ้าคุณ” มีมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา ใช้เรียกกันโดยทั่วไปทั้งชายหญิง สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงสันนิษฐานว่า มาจากคำว่า “เจ้าประคุณ” โดยมี ๒ คำที่ใช้กันคือ “เจ้าครอก” หมายถึงเป็นเจ้าโดยกำเนิด กับ “เจ้าคุณ” เป็นเจ้าโดยคุณ

ในพระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยาบันทึกไว้ว่า ครั้งหนึ่งเมื่อสมเด็จพระเจ้าเสือเสด็จไปป่าล่าสัตว์ รับสั่งให้พระเจ้าลูกยาเธอ ๒ พระองค์ คือ เจ้าฟ้าเพชร ซึ่งต่อมาคือ พระเจ้าอยู่หัวท้ายสระ กับ เจ้าฟ้าพร ต่อมาคือ พระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ ให้ถมถนนข้ามบึงแห่งหนึ่งให้เสร็จภายในคืนเดียว รุ่งเช้าดินไม่ทันแห้ง ทำให้ช้างทรงถลำติดหล่มกลางทาง ทรงกริ้วคิดว่าพระราชโอรสทั้งสองวางแผนคิดกบฏ รับสั่งให้จำขังและเฆี่ยนทุกวัน พระราชโอรสทั้งสองให้คนมาทูลเชิญ กรมพระเทพามาตย์ หรือที่เรียกกันว่า “เจ้าแม่วัดดุสิต” อัครมเหสีของพระเพทราชา ซึ่งเลี้ยงดูพระเจ้าเสือ โอรสลับของสมเด็จพระนารายณ์มาแต่ยังเยาว์ ขณะนั้นทรงเป็นที่พระราชชนนีพันปีหลวง เพื่อขอพระราชทานนอภัยโทษให้ทั้ง ๒ พระองค์ เมื่อกรมพระเทพามาตย์เสด็จมาถึง พระเจ้าเสือก็รับสั่งถามว่า “เจ้าคุณขึ้นมาด้วยกิจธุระอันใด”

ในสมัยกรุงธนบุรี มีธิดาขุนนางมอญคนหนึ่งที่อพยพเข้ามาพึ่งพระบรมโพธิสมภารในสมัยกรุงศรีอยุธยา ได้เป็นภรรยาของหม่อมเจ้าองค์หนึ่ง เมื่อเสียกรุงได้อพยพลงมากรุงธนบุรีพร้อมพระเจ้าตากสิน และได้รับแต่งตั้งให้เป็น ท้าวทรงกันดาล (ทองมอญ) ข้าราชการผู้ใหญ่ดูแลฝ่ายใน เพราะรู้ขนบธรรมเนียมของราชสำนักอย่างดี เรียกกันว่า “เจ้าคุณใหญ่”

ในรัชกาลที่ ๑ สมัยกรุงรัตนโกสินทร์ ที่รู้จักกันดีก็คือ “เจ้าคุณนวล” ภรรยาของ เจ้าพระยาอรรคมหาเสนา (บุนนาค) ท่านเป็นพระน้องนางในสมเด็จพระอมรินทราบรมราชินี และได้รับสถาปนาเป็น “เจ้าคุณพระราชพันธ์ (นวล)” นอกจากนี้ธิดาทั้ง ๓ คนของท่านยังได้รับการเรียกว่าเจ้าคุณด้วย คือ เจ้าคุณวังหลวง (นุ่น) เจ้าคุณวังหน้า (คุ้ม) และเจ้าคุณปราสาท (ต่าย)

ต่อมาก็มีการยกย่องฝ่ายในเป็น “เจ้าคุณ” ตลอดมาทุกรัชกาล ที่รู้จักกันทั่วไปก็คือ “เจ้าคุณจอมมารดาแพ” ผู้เป็นรักแรกของ ร.๕ ต่อมาในรัชกาลที่ ๖ มีพระบรมราชโองการเลื่อนบรรดาศักดิ์เจ้าคุณจอมมารดาแพขึ้นเป็น “เจ้าคุณพระประยูรวงศ์”

การแต่งตั้งฝ่ายในขึ้นเป็น “เจ้าคุณ” จึงเป็นโบราณราชประเพณีที่สืบต่อมาแต่ครั้งกรุงศรีอยุธยา จนถึงปัจจุบัน