ตัดไม้จันทน์หอมป่ากุยบุรี
สร้างพระโกศและพระหีบ
ถวายพระเกียรติพระพันปี
อุทยานแห่งชาติกุยบุรี จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ได้เป็นพื้นที่สำคัญทางประวัติศาสตร์ภายหลังคณะผู้บริหารกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม นำโดย นายสุชาติ ชมกลิ่น รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เดินทางลงพื้นที่ร่วมประกอบพิธีบวงสรวงตัดไม้จันทน์หอม เพื่อนำไปใช้จัดสร้างพระโกศไม้จันทน์และพระหีบไม้จันทน์ สำหรับพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง อันเป็นพิธีการอันทรงเกียรติสูงสุดตามโบราณราชประเพณี สะท้อนถึงความจงรักภักดีและสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณของพสกนิกรทั่วประเทศ
พิธีบวงสรวงจัดขึ้น ณ อุทยานแห่งชาติกุยบุรี โดยมี พลอากาศเอก จารึก สนิทวงศ์ ณ อยุธยา เป็นประธานในพิธี ร่วมด้วยนายอรรถพล เจริญชันษา อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช คณะผู้บริหาร ข้าราชการ และประชาชนจำนวนมาก พิธีเริ่มขึ้นในเวลา 12.19 น. ตามฤกษ์มงคล โดยประธานได้หลั่งน้ำเทพมนต์และเจิมต้นไม้จันทน์หอม พร้อมเสียงฆ้องชัย สังข์ และแตรของโหรหลวง ก่อนใช้ขวานทองฟันต้นจันทน์หอมเป็นปฐมฤกษ์และโปรยดอกไม้รอบต้นไม้ ท่ามกลางประชาชนที่ร่วมพิธีด้วยความตั้งใจ หลายคนเก็บเครื่องบวงสรวงไปบูชาเพื่อความเป็นสิริมงคล แสดงถึงความเลื่อมใสและความเคารพอย่างสูงต่อพระบรมราชชนนีพันปีหลวง
กรมอุทยานแห่งชาติฯ ได้สำรวจและคัดเลือกต้นจันทน์หอมที่ยืนต้นตายตามธรรมชาติ จำนวน 20 ต้น ตามพระราชประเพณีโบราณ ต้นไม้ที่คัดเลือกมีอายุราว 100 ปี มีเนื้อไม้สีน้ำตาลอมเหลือง เนื้อแน่นและมีกลิ่นหอมจัด เป็นคุณสมบัติสำคัญของไม้ที่ใช้ในพระราชพิธีชั้นสูง เส้นผ่านศูนย์กลางตั้งแต่ 15–40 เซนติเมตร และมีความยาวเหมาะสมต่อการแปรรูป นายอรรถพล เจริญชันษา ระบุว่าการคัดเลือกดำเนินการด้วยความละเอียดรอบคอบ เพื่อให้ถูกต้องทั้งตามประเพณีและตามหลักอนุรักษ์ โดยการเลือกเฉพาะต้นที่ตายตามธรรมชาติช่วยรักษาสมดุลของระบบนิเวศโดยไม่กระทบต้นไม้ที่ยังมีชีวิต
อุทยานแห่งชาติกุยบุรีมีพื้นที่กว่า 969 ตารางกิโลเมตร ประกอบด้วยป่าดิบชื้น ป่าดิบแล้ง และป่าเบญจพรรณที่อุดมสมบูรณ์ เป็นแหล่งไม้หายากจำนวนมาก รวมถึงไม้จันทน์หอม (Miliusa velutina) ซึ่งเติบโตได้ดีในพื้นที่ป่าที่ชุ่มชื้น นอกจากนี้ยังพบไม้จันทน์หอมในพื้นที่อุทยานแห่งชาติใกล้เคียง ได้แก่ เขาสามร้อยยอด น้ำตกห้วยยาง และแก่งกระจาน กรมอุทยานแห่งชาติฯ จึงมุ่งดูแลและขยายพันธุ์ไม้จันทน์หอมอย่างต่อเนื่อง เพื่ออนุรักษ์พันธุ์ไม้มีค่านี้ให้คงอยู่สืบไป
ภายหลังพิธีบวงสรวง คณะผู้บริหารและผู้เข้าร่วมงานได้ปลูกต้นจันทน์หอมทดแทนจำนวน 10 ต้น ซึ่งเป็นไปตามหลักการของกรมอุทยานแห่งชาติฯ ที่กำหนดให้ตัดต้นหนึ่งต้องปลูกทดแทนสิบต้น เพื่อเพิ่มจำนวนไม้จันทน์หอมในป่าอย่างยั่งยืน ต้นพันธุ์ที่ปลูกได้รับการขยายพันธุ์จากศูนย์อนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ เพื่อให้มั่นใจว่ามีความเหมาะสมกับสภาพพื้นที่ ทั้งนี้จะต้องปลูกทดแทนครบ 200 ต้นตามจำนวนต้นที่ได้รับคัดเลือกทั้งหมด และกรมอุทยานแห่งชาติฯ จะติดตามดูแลจนเติบโตเป็นแหล่งพันธุ์ไม้ที่สำคัญของประเทศในอนาคต
ขั้นตอนต่อไป กรมอุทยานแห่งชาติฯ จะตัดทอนและแปรรูปไม้จันทน์หอมร่วมกับชุดจิตอาสา ก่อนส่งมอบให้สำนักช่างสิบหมู่ กรมศิลปากร จังหวัดนครปฐม เพื่อนำไปจัดสร้างพระโกศไม้จันทน์และพระหีบไม้จันทน์ พร้อมประดับลวดลายโบราณรวมกว่า 35 ลาย อาทิ ลายหน้ากระดาน ลายบัว และลายท้องไม้ เพื่อให้การจัดสร้างพระเมรุมาศเป็นไปอย่างสมพระเกียรติสูงสุด
ไม้จันทน์หอมถือเป็นไม้มงคลชั้นสูง มีกลิ่นหอมจัด มีเนื้อไม้คุณภาพดี และถูกใช้ในพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพพระมหากษัตริย์และพระบรมวงศานุวงศ์มาตั้งแต่สมัยอยุธยา เชื่อว่ากลิ่นหอมอันบริสุทธิ์จะช่วยส่งเสด็จพระบรมศพไปสู่สุคติ พิธีบวงสรวงตัดไม้จันทน์หอมที่กุยบุรีครั้งนี้จึงเป็นทั้งการสืบสานราชประเพณีและการแสดงออกถึงความจงรักภักดีของประชาชนอย่างหาที่สุดมิได้